Ik ben niet oud hoor, maar vroeger was alles beter. Toch? Echt waar. Ja serieus… Er waren echt wel dingen beter. Maar… ‘Vroeger was alles beter’ wordt toch altijd door oude mensen gezegd? En ik ben niet oud… Maar ik ben al wel zó oud dat ik de opkomst van internet heb gezien en ik weet ook nog hoe het was om als kind en tiener op te groeien zónder TikTok, Whatsapp, Facebook, Insta en Youtube. En tegenwoordig is er ook weer een heel nieuw en bijzonder beroep bij gekomen: ‘Influencer’. Mijn jongste heeft ondertussen al helemaal uitgedacht dat hij wel YouTuber zou willen worden. En ook leerlingen in mijn klas denken dat ze hier makkelijk beroemd en rijk mee zouden kunnen worden. Totdat we in gesprek gaan over wat je daar allemaal voor moet doen. Dan blijkt het opeens niet meer zo eenvoudig. Gelukkig maar.
Waar ik nog wel eens van schrik is wat ik jongelui in alle leeftijdscategorieën hoor uitkramen. Het woord ‘uitkramen’ is natuurlijk niet heel erg positief, maar heel eerlijk, ik vind het vreselijk om steeds taal te horen als F* dit en F* dat. En het is best hardnekkig ook. Ook de naam van Jezus wordt met regelmaat door het taalgebruik heen gegooid alsof het niks is. Hoe komen mensen aan dit taalgebruik? Van huis uit meegekregen? Want dat is toch wat je al snel zou denken…
In de afgelopen tientallen jaren is er een hele nieuwe wereld bij gekomen. De wereld van het ‘online zijn’. Veel kinderen, tieners en (jong) volwassenen gamen graag in hun vrije tijd. Daarmee hebben ze via internet ook contact met veel ander spelers en de taal die daar wordt gebruikt en opgepikt is helaas niet niet altijd iets om over naar huis te schrijven. Voor mijn leerlingen is het lastig om weerstand te bieden en ik merk dat het taalgebruik van spellen als FortNite makkelijk gebezigd wordt in de klas. Ook de FortNite-ruzies zijn voor mij niet onbekend helaas. Online is soms een maffe wereld die zich op een vreemde manier kruist en vermengt met de werkelijkheid.
Mijn lieve bloedeigen kindjes groeien op met die wereld en spelen zo nu en dan spelletjes zoals Roblox. Dat is een online spel waar eigenlijk heel veel verschillende spellen in zitten. Het ene spel is leuk, het andere is ietwat dubieus. Soms hoor ik mijn jongens stomverbaasd reageren op de taal die andere spelers naar hen uitkramen. Dankbaar als ik ben dat ze zelf het onderscheid kunnen maken tussen normaal en ongepast. Het woordje ‘Noob’ is wellicht niet zo schokkend, maar desalniettemin is het wel de tendens om dit mensen naar het hoofd te gooien. ‘Noob’ betekent niet heel veel meer dan onervaren (en dus slecht) zijn in het spel, maar toch, het wordt gebruikt om te kwetsen. En dat is nu net niet wat ik mijn kinderen mee wil geven.
En helaas wordt datgene wat online gebeurt al snel meegenomen naar de dagelijkse praktijk: het niet zo sjieke taalgebruik, het niet zo fijne gedrag en het al helemaal niet leuke gescheld. Mijn jongste vertelde mij pas hoe moeilijk hij het vond dat klasgenootjes keihard vloekten en dingen zeiden waarvan hij wist dat ze niet goed waren. En ja, hij had dat ook wel eens teruggedaan vertelde hij me. Ik snap het. Het valt niet mee.
Toen ik klein was en op school zat, was het toen écht beter dan nu? In sommige opzichten denk ik van wel. De impact van Social Media en het Online Gamen was er toen nog niet. Vloeken en grof taalgebruik kwam eerder voort uit wat men mee kreeg vanuit de eigen omgeving, en misschien nog een beetje van de t.v..
Maar onze omgeving is in de afgelopen decennia gegroeid. We hebben zo veel toegang gekregen tot zo veel Media dat de grenzen tussen wat normaal en gepast is en wat niet, soms een beetje lijken te vervagen.
In mijn perfecte droomwereld zijn geen grove vloeken, scheldt niemand elkaar uit en gedraagt iedereen zich even vriendelijk, liefdevol en sociaal. Maar die perfecte wereld is er één keer en daarna nooit meer geweest. En die wereld was er ook niet vroeger toen ik klein was. Dus ik denk dat we het er mee moeten doen, we moeten onze weg vinden te midden van mensen die het met ons eens zijn en mensen die het niet zo nauw nemen. Ik kan de wereld niet fixen, maar op de plek waar ik sta zal ik stiekem wel heel erg mijn best doen 🙂